onbekend183

Onbekend 183 Opgelost!

Fotograaf: onbekend
Jaartal: 22 oct. 1915
Vermoedelijke omgeving: Noord Nederland
Bijzonderheden: Nieuwbouw brug of sluis
Afmetingen:  28,5 x 22 cm (breedte x hoogte)

Opmerkingen:
Martin Snuverink: Ik vermoed dat we hier de (ver)bouw van de draaibrug over het Eemskanaal in Woltersum zien. In ieder geval lijkt me dit in Groningen aan een groot vaarwater. Anno 1915 konden op andere vaarwateren dan het Eemskanaal zulke grote schuiten als we links op de achtergrond zien niet varen. Het Prinses Margrietkanaal en het van Starkenborghkanaal bestonden in 1915 nog lang niet. De draaibrug heeft twee openingen, waarvan we de noordelijke zien. Op het ronde hoofd komt de brug te draaien. De doorvaart door de zuidelijke doorgang is niet gestremd. De foto is waarschijnlijk gemaakt vanaf de tijdelijke damwand aan de oostzijde van de bouwput. Het Eemskanaal werd rond 1960 sterk verbreed, waarbij de brug van Woltersum verdween en er geen niewe brug terugkwam. Een volledig overtuigende bewijsfoto heb ik niet kunnen vinden. Misschien iemand anders? De foto op http://www.beeldbank-groningen.pictura-dp.nl/, zoeken Identificatienummer: NL-GnGRA_1986_20138 geeft een beeld van de bedoelde situatie.

Peter Smaardijk 21-7-2011: ik weet dit absoluut niet zeker, maar het zou zomaar de bouw van de draaibrug over het Winschoterdiep bij Waterhuizen kunnen zijn. Zie de foto
http://www.beeldbankgroningen.nl/content.php?Menu=resultaat&Submenu=detail&s[detail]=231687 in de beeldbank van Groningen voor de vergelijking van de centrale brugpijler. Het metselwerk lijkt wel erg sterk. De foto is wel van precies de tegenovergestelde richting genomen. 
Op http://www.beeldbankgroningen.nl/content.php?Menu=resultaat&Submenu=detail&s[detail]=308091 en http://www.beeldbankgroningen.nl/content.php?Menu=resultaat&Submenu=detail&s[detail]=308128 staat de bebouwing langs dit stuk Winschoterdiep, maar wel van later datum. De bebouwing lijkt enigszins, maar toch te weinig om zeker te zijn. Er zou dan het een en ander moeten zijn afgebroken en nieuw gebouwd. Dit stuk Winschoterdiep is tegenwoordig niet meer in gebruik, en de brug is vervangen door een dam. Het Winschoterdiep loopt tegenwoordig iets zuidelijker. Het doodlopende stukje is echter nog van nut voor scheepswerf Pattje, die daar nog steeds grote kustvaarders bouwt en te water laat. Daarom ook, vermoed ik, dat grote, mogelijk nog niet afgebouwde schip links op de achtergrond van foto 183. Zoals ik al zei, zeker ben ik er nog niet van, maar het lijkt mij logischer dan Woltersum.

Peter Smaardijk 21-7-2011: bijkomend zijdelings bewijs is dat het erop lijkt dat de brug inderdaad in 1915 gebouwd is. Volgens de Handelingen der Staten-Generaal wordt er 27 november 1914 een ontwerp van wet door de Kroon aan de Tweede Kamer aangeboden betreffende de "Wijziging van de grens tusschen de gemeenten Groningen en Haren". De wet wordt afgekondigd op 31 december 1914. In de memorie van toelichting staat o.a. te lezen: "Omtrent dit grenswijzigingsplan en de grondslagen der vast te stellen voorwaarden is na langdurige onderhandelingen tusschen de beide gemeenten overeenstemming verkregen. Die grondslagen zijn deze, dat de gemeente Groningen over het Winschoterdiep te Waterhuizen eene beweegbare brug zal bouwen, bedienen en onderhouden en voorts eene electrische tram zal aanleggen en exploiteeren ter verbinding van het dorp Haren met het electrische tramwegnet der stad Groningen." De verplichting tot bouw van een brug, plus boeteclausule als die brug er niet komt (32000 gulden) staat genoemd in de wet in artikel 6. Er staat ook nog als toelichting bij artikel 6 van de wet: "Of de brug zal worden gelegd zal afhangen van het welslagen der pogingen om den zandweg van Haren naar het Winschoterdiep tot een kunstweg te verharden. Hoogstwaarschijnlijk zullen die pogingen slagen. Maar daar hiervan geen zekerheid is, wordt in het tweede lid de uitkeering geregeld, waartoe de gemeente Groningen gehouden zal zijn als onverhoopt de aanleg van de brug achterwege mocht blijven.". De brug zal dus wel gebouwd zijn. 32000 gulden is tenslotte in 1915 een hoop geld. Zie http://resourcessgd.kb.nl/SGD/19141915/PDF/SGD_19141915_0000983.pdf en http://resourcessgd.kb.nl/SGD/19141915/PDF/SGD_19141915_0000984.pdf

Henk Leentjes 21-7-2011: het lijkt zeer wel mogelijk dat het de bouw van deze draaibrug betreft. De centrale brugpijler lijkt hetzelfde op beide foto’s, maar ook de tijdelijke waterkering die dicht om de centrale brugpijler omloopt, zodat de vaarweg voor een deel nog open is, lijkt van de ene foto mooi rond in de andere foto’s over te lopen. Ook de uitvoering en gebruikte planken en balken van de waterkering lijkt op beide foto’s erg sterk op elkaar.

Peter Smaardijk 21-7-2011: inderdaad, en ik zie nu ook iets anders: de twee dukdalven op foto 183, die waarschijnlijk als remmingswerk zijn bedoeld, zouden dan ook op de foto van de Beeldbank Groningen te zien zijn, nl. het paar in de voorgrond (het paar in de achtergrond valt m.i. buiten foto 183). De kop van de dukdalf het dichtst bij het toekomstige bruggenhoofd is bijgekapt, waarschijnlijk voor het ijzeren beslag dat er later op komt. Maar de andere dukdalf heeft zo'n bewerking niet ondergaan. Ook dat zie ik volgens mij op foto 183. Kortom, het moet wel heel gek lopen wil dit niet de draaibrug van Waterhuizen zijn.

Opgelost!  Bouw draaibrug Waterhuizen Hoogezand - Sappemeer (Door: Peter Smaardijk 21-7-2011)